جبر و اختیار از دیدگاه ابن عربی

مسأله جبر و اختیار از دیرباز در میان فیلسوفان و متکلمان مطرح بوده است. نظریه جبر و اختیار ابن عربی را در تفکر عرفانی وی می توان یافت. او حقیقت هستی را واحد و احکام آن را مختلف می داند؛ لذا بینونیت میان حق و خلق از میان می رود و موجودات ظلی و امکانی، در پرتو ذات حق، مظهر اسماء و صفات الهی می گردند. در این مقاله به تفصیل نظریه ابن عربی را در این زمینه با توجه به آثار وی بیان می کنیم.
 

 
فیض اقدس، فیض مقدس، اعیان ثابته، سرّالقدر، اسماء و صفات الهی، اراده تشریعی، اراده تکوینی مسأله جبر و اختیار از کهن ترین مسائلی است که در میان صاحبان تفکر فلسفی از یک سو، و به عنوان مسأله جبر و تفویض در میان اهل کلام از سوی دیگر، مورد بحث قرار گرفته است. مشخص نیست که این مسأله دقیقا از چه زمانی مطرح شده، اما بدیهی است که در بینش اسلامی که با هدایتهای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام شکل می گیرد. اعتقاد به جبر قویا مورد نفی قرار گرفته است و در عین حال اعتقادی راسخ بر مشیت و قضا و قدر الهی وجود دارد. بنابراین روشن است که در دین مقدس اسلام هیچگونه ملازمه ای میان اعتقاد به قضا و قدر الهی و اعتقاد به جبر وجود ندارد

جهت دانلود محصول اینجا کلیک نمایید