از
زمانی که بزرگترین پروژه EDI به دستور بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا،
در تاریخ 26 اکتبر 1993 در آن کشور مطرح و بموجب آن دولت آمریکا مکلف شد
تا خرید کالا و خدمات را از طریق "تجارت الکترونیکی" انجام دهد، تجارت سنتی
و کاغذی در دنیا بیش از پیش رو به افول گذاشت . طبق ارزیابیهای انجام
شده, در تجارت سنتی حدود 7درصد ارزش مبادلات جهانی فقط صرف تهیه و مبادله
اسناد مربوطه می شود. برآوردهای انجام شده نشان میدهد که با بهره گیری از
تجارت الکترونیکی بجای روشهای سنتی مبتنی بر کاغذ بین 21 تا 70 در صد صرفه
جوئی در فعالیتهای مختلف تجاری حاصل می گردد. کاربرد تجارت الکترونیکی در
کاهش هزینه ها و تسهیل و روان سازی تجارت ملی و منطقه ای سبب شده است تا
بازرگانی الکترونیک بنحو بسیار زودرس و غیر منتظره ای در تمام سطوح
اقتصادی, اعم از ملی, منطقه ای و جهانی خود را بر جهانیان تحمیل نماید. در
گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه OECD آمده است که تاسال 2005 سقف
تجارت الکترونیکی باید به مبلغی حدود یک تریلیون دلار برسد.
با
رسمیت یافتن تجارت الکترونیکی در جهان، بیش از پیش به شناخت جنبه های حقوقی
این نوع تجارت و قانونمند کردن آن احساس نیاز می گردد. دست اندرکاران
تجارت ملی، منطقه ای و بین المللی حق دارند تا به آثار قانونی و حقوقی
اقدامات ON LINE خود واقف گردند. لذا از مدتهاپیش مجامع بین المللی وهر یک
از کشورها در این زمینه در حد نیاز یا توان خود اقدام به وضع قوانین و
مقرراتی نموده اند.
قبل از ورود به موضوع بحث خوب است اشاره ایبه مفهوم تجارت الکترونیکی
(E. Commerce)
و تفاوت آن با مبادله الکترونیک داده ها (EDI) داشته باشیم تا هنگام بحث
از وضعیت حقوقی و قانونی تجارت الکترونیکی تصویر مشترکی از آن وجود داشته
باشد.
2- تعریف و مفهوم تجارت الکترونیکی:
- تعریف تجارت الکترونیکی (E. Commerce):
تعاریف
متفاوتی از تجارت الکترونیکی ارائه شده است. برخی گفته اند که E. Commerce
عبارت از مبادله اطلاعات تجاری بدون استفاده از کاغذ است که در آن نو آوری
هایی مانند مبادله الکترونیکی داده ها, پست الکترونیک, تابلوی اعلانات
الکترونیکی, انتقال الکترونیک وجه و سایر فن آوریهای مبتنی بر شبکه به کار
برده می شود.
اما تعریفی که کنسرسیوم صنعت Commerce Net از
تجارت الکترونیکی ارائه می دهد, مناسب تربنظر میرسد. میگوید E. Commerce
عبارتست از استفاده از کامپیوترهای یک یا چند شبکه برای ایجاد و انتقال
اطلاعات تجاری که بیشتر با خرید و فروش اطلاعات, کالاها و خدمات از طریق
اینترنت مرتبط می باشد.