پایان نامه اصفهان در عصر صفویه

رشته: تاریخ /هنر

چکیده:

اولین پادشاه سلسله صفویه، شاه اسماعیل است. که اجدادش، مریدان را مذهب شیعه آموختند. شاه اسماعیل را شاه شیعیان می خوانند و علمای ترک عثمانی در فتاوای خود نوشته بودند که قتل یک شیعه ایرانی افضل از کشتن هفتاد عیسوی است (سرجان ملکم، 1380، ص342). تشکیل حکومت متمرکز صفوی هم زمان با دوره رسانس و حرکتهای استعماری اتفاق افتاد. تشکیل این حکومت در ارتباط با وجود امپراتوری عثمانی که مانع بزرگی بر سر راه حرکات استعماری اروپاییان به حساب عثمانی که مانع بزرگی بر سر راه حرکات استعماری اروپاییان قرار گرفت (نظریان، 1374، ص42).
شاه اسماعیل به لحاظ این که ایران را بار دیگر استقلال بخشید و دولت و ملت مستقلی تاسیس نمود و نیز اصول و عقاید شیعه را مذهب ملی قرار داد، مورد محبت ایرانیان بود. شاه، سفرهایی به سراسر سرزمین تحت حکومت خود داشت وی در سفر طولانی خود به اصفهان، چند اقدام اساسی انجام داد که می- توان، به تصرف قلعه طبرک و تسخیر خزاین پادشاهان و اهمیت دادن به بهسازی میدان نقش جهان اصفهان، اشاره کرد. در دوران شاه تهماسب نیز توجه به آبادانی کشور و از جمله اصفهان، به صورت چشمگیری دیده می شود که تعمیر صفه مقصوره مسجد جامع شهر، نمونه ای از آن است (جعفری، 1377، صص44و46) در دوره شاه تهماسب جمع کثیری از مردم اصفهان به طاعون مبتلا شدندواز بین رفتند. سرانجام شاه عباس اول، به حکومت رسید و کشمکش های سیاسی بخصوص با امپراتوری عثمانی که در غرب قرار داشت موجب جابجایی متوالی پایتخت از غرب به مرکز ایران گردید. بدین طریق پایتخت از اردبیل به تبریز و از آنجا به قزوین و سرانجام به اصفهان انتقال یافت.

شاه عباس، چهار سال پس از به قدرت رسیدن، (سال 1000) پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کرد (زرین کوب، 1380، ص698). در مدت 37 سال حکومت، شاه عباس در اصفهان، آثار بسیاری از خود به جای گذاشت، به طوری که هرگاه سخن از شکوه اصفهان به میان می آید، به دنبال آن نام شاه عباس بر زبان جاری می شود و سیاحان و جهانگردان بسیاری با دیدن اصفهان به وصف زیبایی های آن پرداختند.
برخی، انتفال پایتخت را به عنوان اولین و مهمترین اقدام حکومت صفوی در زمینه برنامه ریزی ملی، منطقه ای و شهری به شمار می آورند (محمدی، 1382، ص471)

  مقدمه

سلسله صفویه در میان سلسله های ایرانی قبل و بعد از اسلام، از اهمیت زیادی در ابعاد مختلف برخورداراست. در هر موضوعی که یک پژوهنده در نظر داشته باشد، در این دوره زمینه های تحقیقی و منابع معتبر فراوانی وجود دارد. زیرا موضوعی نیست که در دوره صفوی مورد توجه قرار نگرفته باشد.

در واقع دوره صفویه، یک دوره جامع، همه جانبه، چند بعدی و فراگیر بوده است. یعنی شامل تمام موضوعات سیاسی- نظامی، اجتماعی- اقتصادی، دینی- فقهی، همراه با وجود یک روحیه فعال و پویا، اثرگذار، جنجالی، هیجانی و حماسی می باشد. اثرگذاری این سلسله، نه فقط برای مردمان همان زمان، بلکه تا زمان ما جریان یافته و قابل مشاهده می باشد.

اولین پادشاه سلسله صفویه، شاه اسماعیل است. شاه اسماعیل به لحاظ این که ایران را بار دیگر استقلال بخشید و دولت و ملت مستقلی تاسیس نمود و نیز اصول و عقاید شیعه را مذهب ملی قرار داد، مورد محبت ایرانیان بود. شاه، سفرهایی به سراسر سرزمین تحت حکومت خود داشت وی در سفر طولانی خود به اصفهان، چند اقدام اساسی انجام داد که می توان، به تصرف قلعه طبرک و تسخیر خزاین پادشاهان و اهمیت دادن به بهسازی میدان نقش جهان اصفهان، اشاره کرد. در دوران شاه تهماسب نیز توجه به آبادانی کشور و از جمله اصفهان، به صورت چشمگیری دیده می شود که تعمیر صفه مقصوره مسجد جامع شهر، نمونه ای از آن است (جعفری 1377، صص44و46) در دوره شاه تهماسب جمع کثیری از مردم اصفهان به طاعون مبتلا شدندو از بین رفتند. سرانجام شاه عباس اول، به حکومت رسید و کشمکش های سیاسی بخصوص با امپراتوری عثمانی که در غرب قرار داشت موجب جابجایی متوالی پایتخت از غرب به مرکز ایران گردید. بدین طریق پایتخت از اردبیل به تبریز و از آنجا به قزوین و سرانجام به اصفهان انتقال یافت.

شاه عباس در اصفهان، آثار بسیاری از خود به جای گذاشت، به طوری که هرگاه سخن از شکوه اصفهان به میان می آید، به دنبال آن نام شاه عباس بر زبان جاری می شود و سیاحان و جهانگردان بسیاری با دیدن اصفهان به وصف زیبایی های آن پرداختند. شهر اصفهان در طول مدت کمی از حیث تجمل و شکوه و ثروت و ابنیه و قصرهای عالی بر تمام شهرهای بزرگ آسیا و اروپا برتری پیدا کرد (دیولافوآ، 1371، ص255) و تبدیل به یک نمونه کامل شهر با معماری و شهرسازی متناسب و حقوق شهروندان و خلاصه، جامعه مدنی تمام عیار شد و به تعبیری اصفهان نصف جهان اصفهان زمان شاه عباس است که نیمه دیگر آن بهشت است و صد افسوس کسی چون حافظ را نداشت تا اوصافش را برشمارد (مسجدی و ابراهیمی، 1380، ص484)

جهت اطلاع از مطالب فایل فهرست را مشاهده فرمایید.

جهت دانلود محصول اینجا کلیک نمایید